Επιτέλους άρχισαν και οι προσφορές για συντήρηση του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο κατεχόμενο Λευκόνοικο

Της Ζήνας Λυσάνδρου Παναγίδη

Φιλολόγου, MSc

Σήμερα ανακοινώθηκε ότι άρχισε η διαδικασία προσφορών για τη συντήρηση της εκκλησίας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο κατεχόμενο Λευκόνοικο. Την κωμόπολη της μεσαρίτικης γης που πρωτοστατούσε σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, στον οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και πολιτικό τομέα, την κωμόπολη στην οποία πρωτοξεκίνησε το 1909 ο Συνεργατισμός, τη γενέτειρα του Βασίλη Μιχαηλίδη, του Μητροπολίτη Κιτίου Κυπριανού και του Άρχοντα πρωτοψάλτη Θεόδουλου Καλλίνικου , την κωμόπολη που ήταν το κέντρο της επανάστασης των χωρικών με τον Ρε Αλέξη το 1427, τη γενέτειρα του Άρχοντα Πρωτοψάλτη Θεόδουλου Καλλίνικου, την κωμόπολη με τα αδιάψευστα τεκμήρια της ελληνικότητας και της Ορθοδοξίας, που έδωσε πολλά παιδιά της σε όλους τους εθνικούς και κοινωνικούς αγώνες.

Κυρίως, όμως, η ειδοποιός διαφορά του Δήμου Λευκονοίκου (1939), από τις άλλες κοινότητες και κωμοπόλεις, ήταν ότι, σε εποχές δύσκολες, τιμούσε τη γυναίκα και τη μόρφωνε, αφού από το 1940 υπήρχε η Ανωτέρα Σχολή Λευκονοίκου που το 1947 μετονομάστηκε σε «Καμίντζειο Ανωτέρα Σχολή» από το όνομα του ευεργέτη της του Γεώργιου Καμιντζή.

Πιστεύω ότι διερμηνεύω τα αισθήματα όλων των φίλων από το Λευκόνοικο, λέγοντας ότι η 7^η Ιουλίου, η μέρα που ζητήθηκαν προσφορές,  είναι μια σημαδιακή μέρα για όλους εμάς που η ψυχή μας έχει κολλήσει εκεί στα χώματα της γης μας, της γης που αγαπάμε όσο τίποτα άλλο στον κόσμο.

Ο Αρχάγγελός μας! Το πιο μεγαλόπρεπο και το πιο σεβαστό μνημείο του Δήμου μας, όπως το χαρακτήρισε ο ρέκτης φιλόλογος καθηγητής μας πατήρ Κυριάκος Ρήγας. Μεγάλη και επιβλητική εκκλησία, βασιλική με τρούλλο. Είχε θαυμάσιο ξυλόγλυπτο εικονοστάσι με αρχαίες εικόνες. Έξω από την εκκλησία είχε τοποθετηθεί και ο ανδριάντας του εθνικού ποιητή της Κύπρου Βασίλη Μιχαηλίδη, τέκνου της κωμόπολής μας, το σπίτι του οποίου ήταν πίσω από την εκκλησία.

Τελευταίος ιερέας ήταν ο μακαρίτης Παπαδημήτρης Καφούρης και ψάλτες οι Ανδρέας Πόππος και Κυριάκος Ρήγας. Οι παλαιότεροι, βεβαίως, θυμούνται τον προηγούμενο Παπαδημήτρη, τον πατέρα της κ. Ελένης Τζιαλλή, του μ. Κυριάκου και του μακαριστού Μιχάλη Παπαδημητρίου, Γραμματέα για πολλές δεκαετίες του Δήμου Λευκονοίκου.

Ευτυχώς, κάποιες εικόνες μεταφέρθηκαν εγκαίρως πριν από την εισβολή στο Βυζαντινό Μουσείο, όπως η εικόνα του 11^ου αιώνα με τις τρεις μορφές των αποστόλων, με περιποιημένη κόμμωση, που πιθανότατα είναι μέρος μιας πολυπρόσωπης σύνθεσης, ή το δίπτυχο που περιέχει τη ζωή του Χριστού, (15^ο με 16^ο αιώνα) ή, ακόμη, η Παναγία του 15^ου αιώνα, η Θεοτόκος Βρεφοκρατούσα που κάθεται σε σκαλιστό θρόνο και κρατάει στα πόδια της στοργικά τον μικρό Χριστό που ευλογεί με το δεξί του χέρι.

Ο Αρχάγγελος ήταν η εκκλησία της Πάνω Γειτονιάς και ήταν στην άκρη της πλατείας που στέγαζε και το Νοσοκομείο, όπως και το Δικαστήριο του Λευκονοίκου(1915). Στα παλιά χρόνια, δυο μεγάλες αίθουσες στη νότια αυλή της εκκλησίας χρησίμευαν για Δημοτικό Σχολείο και για νηπιαγωγείο.  

Σήμερα όλα αυτά είναι μια ανάμνηση. Η άλλοτε επιβλητική εκκλησία είναι ένα ερείπιο, έτοιμο να σωριαστεί. Αγνώριστη. Ματώνει την ψυχή μας. Ο Αρχάγγελος κεντήθηκε με λόγχη. Άδειο το εικονοστάσι. Γυμνή η Αγία Τράπεζα. Οι βάνδαλοι πέρασαν. Γέρημα όλα. Έρμαια του χρόνου και της κατοχής.

«Η γη στενάζει.

Θεέ μου, που’ σαι στα ψηλά,

Κάνε μια δίκαιη κρίση». Κούλα Παρασκευά

Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς από αυτή την εκκλησία; Τα βιώματά μας πολλά. Οι αναμνήσεις κατακλύζουν τη σκέψη μας και μας πονούν. Πώς να ξεχάσει κανείς το «Χριστός Ανέστη» και το «Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί Αυτού…;», ή το «Τις έστιν ούτος ο βασιλεύς της Δόξης;» τη λιτή, τα παιχνίδια της Λαμπρής; Πώς μπορώ να ξεχάσω τη συγκίνηση που νιώθαμε όταν μπαίναμε με το άγημα του Γυμνασίου μας μέσα στην εκκλησία στις εθνικές γιορτές; Πώς μπορούμε να ξεχάσουμε ανθρώπους αγαπημένους που είχαν τη θέση τους στην εκκλησία;

Ευχαριστούμε την Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά, και ιδιαιτέρως τον αγαπητό μας κ. Τάκη Χατζηδημητρίου για τις άοκνες προσπάθειές τους μέχρι να φτάσουμε στη σημερινή ευχάριστη ανακοίνωση για την έναρξη της διαδικασίας προσφορών για τη συντήρηση της εκκλησίας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ μας.

Τελειώνω με στίχους της κ. Κ. Παρασκευά:

«Κι ο πτερωμένος άγγελός σου, ο Ταξιάρχης,

να ζυγιάσει το δίκαιο.

Κάτω από τον ακοίμητο οφθαλμό,

να σε ’πολευτερώσει».